Rodial-Bee-Venom-Series

Jad pszczeli jest szeroko stosowany do produkcji kosmetyków tzw. antiaging – przeciwstarzeniowych

070516191951_Bee_Sting_LG

Żądło

stinger-removal

Najłatwiejszy sposób usunięcia żądła, należy uważać aby nie naciskać na zbiorniczek jadowy zlokalizowany nad skórą

Jad pszczeli i jego działanie

Jad pszczeli oddziałuje na cały organizm powodując nie tylko negatywne skutki, ale również szereg pozytywnych, leczniczych efektów. Jednakże mając na względzie powyższe jest tak tylko u ludzi nie uczulonych. Jadem pszczelim leczy się reumatyzm, artretyzm, gościec, zapalenie korzonków nerwowych, egzemę, parodontozę, pyłkowicę, alergie, reumatoidalne zapalenie mięśnia sercowego, chorobę Buergera, zapalenie pęcherza moczowego i inne choroby zapalne ze wzgledu na jego paradoksalny przeciwzapalny długo utrzymujący się efekt.

Metody leczenia jadem pszczelim.

Metoda bezpośrednia polega na żądleniu chorego przez pszczoły przy użyciu różnych technik. Metoda pośrednia polega na podawaniu jadu pszczelego poprzez iniekcję podskórną lub śródskórną, metodą elektroforezy, fonoforezy, inhalacje, chemoakupunkturę, poprzez stosowanie maści, mazideł, olejów, emulsji zawierających jad pszczeli. Ze względu na szybkie i silne działanie jadu pszczelego leczenie nim musi być prowadzone pod kontrolą lekarza.

jad

Fot.5 Coraz więcej firm farmaceutycznych i kosmetycznych sprzedaje kremy do twarzy zawierające liposomy z jadem pszczelim. Wnikając w skórę powoduje po czasie silny efekt przeciwzapalny i przeciwstarzeniowy. Jednocześnie jest wolny od działań nie porządanych glikokortykosterydów , które są farmakologiczną alternatywą jednak w tym przypadku mającą znacznie wiecej działań nieporządanych.

 

venomcolector

Fot.6 Pobieranie jadu od pszczół polega na położeniu płytki z drucikami pod napięciem kilku volt. Pszczoły , które dotkną dwóch drucików ulegają niegroźnemu porażeniu prądem i drażnione bardzo intensywnie żądlą przyrząd. Po kilku godzinach ściąga się go i zaschnięty jad w formie białego proszku zeskrobuje sie do pojemników. Operacje można powtarzać co kilkanaście dni. Niestety powoduje ona dość spore rozdrażnienie koloni ze względu na obecność zapachu jadu w pasiece. Jad można pobierać tylko w dużej odległości od ludzi oraz innych uli. Tamte czując tak mocny zapach jadu mogą wpaść w “szał” i żądlić w całej okolicy.

Instynkt obronny pszczół

Pszczoły żądlą w ściśle określonych sytuacjach. Są nimi samoobrona w momencie nacisku, oraz obrona ula. Pierwsza nie wymaga komentarza. Natomiast sytuacje kiedy pszczoły chcą bronić ula już są mniej oczywiste. Wraz ze wzrostem liczebności roju oraz otwartości gniazda , czyli powierzchni wystawionej na szybką rekrutację robotnic do obrony poza jego obrębem, dochodzi do znacznego spotęgowania obronności roju. Inaczej mówiąc mało liczne rodziny w ukrytych gniazdach są znacznie mniej agresywne wogóle w porównaniu do większych rodzin w gniazdach otwartych w tym np. w zwykłych ulach.
Pszczoły atakują masowo jeśli ul jest uderzany wstrząsany. Pszczoły strażniczki które łatwo rozpoznac na wylocie ula lub parapecie okna są również bardziej pobudliwe i atakują ciemne szybko poruszające się przedmioty. Pobudzone strażniczki rekrutują nie zajęte żądleniem pozostałe robotnice lotne. Tak więc zastęp pszczół żądlących się zwiększa. W interesie hodowcy jest takie traktowanie tych owadów aby tłumić a nie potęgować obronność rodziny pszczelej. Całkowicie nie można wyeliminować cechy obronności gdyż groziłoby to unicestwieniem rodziny, musi się przecież bronić przed rabującymi osami oraz innymi pszczołami i owadami. W przeciwnym wypadku stanie się ich łupem. Pszczoły nie lubią ostrych zapachów , te mogą je również skłaniać do żądlenia. Najsilniejszym czynnikiem prowokujacym do ataków w pobliżu wejścia do gniazda jest gniecenie robotnic wykonywane np. podczas nieumiejętnego przeglądu. Prowokująco i bardzo pobudzająco działa na nie wydzielany przy gnieceniu pszczół jad pszczół gnieconych. Ponadto ubranie które wielokrotnie było nastawione na żądlenie należy bardzo dokładnie prać ,gdyż resztki jadu potrafią rozjuszyć nawet spokojną rodzinę.
Uliki obserwacyjne posiadają pewien sposób ochrony przed żądliwością pszczół. Po pierwsze gniazdo jest zamknięte a wyjście jest wąskie i stanowi je zwykle wąż długości >20cm. Utrudnia to rekrutację nowych pszczół i wyczucie przez strażniczki feromonów alarmowych. Drugim zabezpieczeniem jest mała siła – liczebność koloni co mocno tłumi instynkty wojownicze pszczół. Trzecim również bardzo ważnym czynnikiem jest przyzwyczajenie pszczół do zapachu domowników i ogólnie mieszkania. Sprawia to iż odpowiednio traktowane pszczoły są bardzo łagodne. Ostatnim czynnikiem jest rasa i linia pszczół , które posiadamy (patrz pszczoły->rasy). Łagodne poprostu zniosą znacznie wiecej błędów hodowcy bez wybuchu niezadowolenia i agresji.
Jad pszczeli wytwarzają gruczoły jadowe pszczół robotnic i matek. Służy im najczęsciej do obrony. Swoim składem zbliżony jest do jadu żmji, co potwierdzają obserwacje, że pszczelarze często są bardziej odporni na ukąszenia tych gadów.
W skład jadu pszczelego, dotychczas całkowicie jeszcze nie zbadanego, wchodzą między innymi szczególnie aktywne peptydy: melityna, adolapina, neurotoksyna, apamina, MCD oraz aktywne enzymy: fosfolipaza A2, hialuronidaza, kwaśna fosfotaza, histamina, bradykinia. Aktywność peptydu MCD jest 1000 razy większa od aktywności hydrokortyzonu, jednakże działanie rozwija się wielokrotnie później. Przez co jak napisałem poniżej substancja ta nie chroni w przypadku uczulenia na jad pszczeli.
W czasie użądlenia pszczoła wprowadza 0,012 mg jadu, który wywołuje ból oraz reakcję organizmu od łagodnego miejscowego odczynu zapalnego z niewielkim obrzękiem poprzez znaczne obrzęki użądlonej okolicy ciała , skurcz oskrzeli z gwałtowną dusznością, oraz najcięższą ze wszystkich reakcję- wstrząs anafilaktyczny z gwałtownym spadkiem ciśnienia tętniczego krwi.
Najcięższą reakcję najczęsciej wywołuje nadwrażliwość mastocytów (komórek tucznych organizmu) na histaminę oraz przy powtórnym urządleniu obecność przeciwciał IgE ,które zwykle znajdują się przytwierdzone do mastocytów. Po użądleniu u osób nadwrażliwych powstają przeciwciała klasy IgE jako odpowiedź na alergen.Łączą się one z mastocytami całego ustroju. Samo przyłączenie nie wywołuje żadnych skutków. Jednakże ponone wprowadzenie alergenu czyli składników jadu po dłuzszym odstepie czasu prowadzi do łączenia się przeciwciał IgE z alergenem. Aktywowane i połączone z błoną mastocytów przeciwciała powodują gwałtowne uwolnienie substancji zapalnych z ziarnistości mastocytów. Wydzielona histamina oraz bradykinina wywołują uogólniony rozkurcz naczyń oporowych a ściślej tętniczek organizmu co powoduje gwałtowny spadek oporu dla płynacej krwi. Powoduje to spadek ciśnienia i przepływu krwi w ważnych narządach. Krew zamiast w sztywnych tętniczych rurkach znajduje się w rozkurczonych workach żylnych i tętniczych. Dodatkowo bradykninia zamiast kompensacyjnie przyspieszyć akcję serca zwalnia ją lub nie pozwala na przyspieszenie. Poza tym histamina i inne mediatory zapalne uwolnione z mastocytów u osób wrażliwych wywołują skurcz oskrzeli co obiawia się nagłą dusznością. Co dodatkowo może powikłać stan urządlonego. Cały proces może zakończyć się zgonem w ciągu 10 minut a u osób wrażliwych na spadek ciśnienia np. osoby po zawale itp szybciej.

Postępowanie po pojedynczym użądleniu u osób nie uczulonych dorosłych o masie ciała powyżej 60kg. Dla pozostałych dawki leków modyfikujemy proporcjonalnie do mniejszej wagi. Czyli dla 30kg wypada 50% dawki (30kg/60kg=0,5)
Użądlenie w okolice ciała poza szyją i głową z regóły poza odczynem miejscowym z obrzękiem lub bez niego zwykle nie wymagają leczenia. Aby zmniejszyć obrzęk można ochłodzić użądlone miejsce okłedem z lodem lub z zimnej wody.
Użądlenie w okolicę głowy i warg mogą skończyć się znacznym obrzękiem dlatego zalecane jest podanie hydrocortisonu domięśniowo wg. schematu lub przyjęcie 40 mg preparatu Encorton. Skóra na głowie jest wiotka, miejsca na gromadzenie obrzęku mało dlatego efekt kosmetyczny jest natychmiast widoczny. Zarówno Encorton jak i Hydrocortison w krótkim czasie zmniejszy obrzęk , bólu nie usunie.
Skoro poznany został mechanizm tej niezwykle groźnej reakcji w podsumowaniu jest to rozkurcz naczyń z wolną czynnością serca (bradykardia) i skurcz oskrzeli to leczenie jest oczywiste. Każdy posiadający pszczoły powinien być przeszkolony i posiadać leki przeciw uczuleniowe o szybkim początku działania (HYDROCORTISON) oraz lek , który używa się w przypadkach krytycznych. Lek ten odwraca prawie wszystkie efekty histaminy i bradykininy oraz przywraca prawidłowe napięcie naczyń żylnych i tętniczych czyli przywraca opór naczyniowy i tym samym ciśnienie krwi. Jest nim ADRENALINA.
Poniżej przedstawiony zostanie sposób postepowania z osobą użądloną , u której wystapi ciężka reakcja uczuleniowa, bardzo proszę o dokładne zapoznanie się nim oraz w razie pytań o pytania na adres podany w zakładce kontakt. Pozstaram się uzupełnić opis o ewentualne nie ścisłości.

 

Schemat postępowania po użądleniu w cięższych przypadkach

 

1) NAGŁA DUSZNOŚĆ ,ŚWISZCZĄCY ODDECH LUB UŻĄDLENIE WEWNĄTRZ JAMY USTNEJ
2) ZASŁABNIĘCIE ZE SPADKIEM CIŚNIENIA KRWI
3) UTRATA PRZYTOMNOŚCI
4) MASOWE UŻĄDLENIE Z WYSOKIM CIŚNIENIEM I GORĄCZKĄ U OSÓB NIE UCZULONYCH
5) UŻĄDLENIE W OKO

*** Uwaga! Bardzo ważne ,żeby nie kłaść poszkodowanego jeśli tego nie chce i lepiej mu siedząc- bardzo często tak się lepiej i wydajniej oddycha! Ważne też aby udać się do cienia, gorąco nasila negatywne skutki użądlenia.

ad1) Nagła duszność ,świszczący oddech.
– Wezwać pogotowie,
– Nie kłaść pożądlonego, posadzić na tapczanie lub innym miejscu tak aby zabezpieczyc go przed ewentualnym upadkiem. Jeśli straci przytomność przejść do punktu ad3, jeśli nie bedzie miał siły siedzieć do punktu ad2
– Zdrapać żądła, lub jeśli jest ich więcej ściąć przy skórze żyletką albo innym ostrym przedmiotem np ostrym nożem. Bardzo ważne jest ,żeby nie naciskać na zbiorniczki jadowe ,które pozostały przy żądłach.
– Rozpuścić i podać domięśniowo wg. rysunku 200mg Hydrocortisonu.
– W przypadku użądlenia wewnątrz jamy ustnej podać do ssania kostkę lodu- chłód obkurcza naczynia zmniejsza obrzęk (ale tylko u przytomnych chorych! nieprzytomny może taką kostką się udusić)

– Jeśli świst przy oddychaniu będzie nasilony, a pożądlony zacznie robić się siny lub nie będzie mógł zrobić prawidłowego oddechu podać domięśniowo 0,5mg Adrenaliny wg. rysunku. Najlepiej w inne miejsce niż Hydrocortison. (Adrenalina spowolniłaby znacznie wchłanianie się Hydrocortisonu do krwi)

ad2) Zasłabnięcie ze spadkiem ciśnienia krwi
-Wezwać pogotowie
-Położyć poszkodowanego na płasko, unieść nogi ku górze i oprzeć je o np. krzesło. Chodzi o to ,żeby krew z nóg spłynęła wyżej do rozkurczonych naczyń i trochę je wypełniła.
-Podać wg. schematu 0,5mg Adrenaliny domięśniowo i koniecznie w inne miejsce ciała podać 200mg Hydrocortisonu również domięśniowo. (Hydrocortison podany w to samo miejsce gdzie adrenalina żle się wchłania do krwioobiegu)
-Czekać na pogotowie przy poszkodowanym, jeśli straci przytomność przejść do punktu ad3.

ad3) Utrata przytomności
-Wezwać pogotowie
-Jeśli poszkodowany oddycha położyć na boku i podać jak najszybciej domięśniowo 0,5mg Adrenaliny i koniecznie w inne miejsce ciała 200mg Hydrocortisonu.
-Jeśli poszkodowany nie oddycha lub oddycha bardzo słabo tak jakby próbował łykać powietrze(oddechy agonalne):

Postępować wg zaleceń resuscytacji protokołu BLS, pamiętając o odwracalnej przyczynie a więc rozkurczu naczyń/ skurczu oskrzeli i ich leczeniu.

ad4) Masowe użadlenie wzrost ciśnienia krwi.
– Wezwać pogotowie
– Posadzić poszkodowanego w cieniu
– Ściąć tak jak na rysunku żądła unikając wyciskania jadu ze zbiorniczków jadowych.
– Podać domięśniowo 200mg Hydrocortisonu

ad5) Użądlenie w oko
– Zadzwonić po pogotowie lub udać się do najbliższego miejsca dyżuru okulistycznego
– Podać 200mg Hydrocortisonu domięśniowo wg. schematu.

Opis wykonania iniekcji domięśniowej

*** UWAGA! błędy przy podawaniu adrenaliny w sytuacji wstrząsu anafilaktycznego – czyli zasłabnięcia i utraty przytomności po pożądleniu są znacznie mniej groźne niż sam wstrząs!!! należy o tym pamiętać. Pogotowie zrobi dokładnie to co my, tylko że przyspieszy działanie leków podając je dożylnie. Jednak może to być za późno jeśli sami nie zaczniemy działać. Dezynfekcja wódką lub innym alkoholem miejsca wstrzyknięcia jest wskazana jednakże z uwagi na powagę sytuacji można od tego odstapić jeśli szukanie odkażacza zajęłoby zbyt dużo czasu.

Adrenaliny są dwa preparaty – w ampułko-strzykawce droższy i tańszy w ampułce. Ten z z ampułko-strzykawki jest odrazu gotowy do użycia i przygotowany dla osób uczulonych na wszelki wypadek, natomiast preparat ampułkowany zwykle stosowany jest w szpitalach i wymaga rozpuszczenia w soli fizjologicznej lub przynajmniej naciągnięcia do strzykawki. Polecamy ampułkostrzykawkę, którą poprostu wstrzykuje się w miejsce wg. schematu (przednio-boczną część uda) . Jeśli nie posiadamy ampułko-strzyakwki a jedynie preparat ampułkowany trzeba go rozpuścić jak niżej:

Adrenalinę naciągamy rozpuszczając 1ml preparatu Adrenaliny 0,1% Polfa WZF zawierający 1mg adrenaliny w 2 ml 0,9% NaCl (czyli w 2 ml soli fizjologicznej). Mamy wówczas 0,5 mg w 1 ml roztworu.

Uważajmy ,żeby się nie zakłuć zwłaszcza w końcówki ciała – poddane działaniu Adenaliny mogą ulec martwicy w wyniku obkurczenia tętniczek odżywiających np palec.

Rozpuszczanie nie jest konieczne w bardzo pilnych przypadkach – utrata przytomności.
Wyszukujemy wg zdjęcia odpowiednie miejsce uda, wkłuwamy igłę po pomarańczową nasadkę do mięsnia i pociągamy tłoczek próbując nabrać krew.
Jeśli nie udaje nam się nabrać krwi oznacza to ,że igła jest w dobrym położeniu i możemy wstrzykiwać lek w ilości podanej jak w odpowiednim punkcie = 0,5mg , w przypadku oddechów agonalnych i nieprzytomności 1mg.

Podanie Adrenaliny do tętnicy może doprowadzić do martwicy obszaru ciała który jest przez tą tętnicę odżywiany, dlatego ważne jest sprawdzenie czy można strzykawką pobrać krew. Krzywdę można zrobić tylko jeśli nakłuje się naczynie i poda lek dotętniczo. Zasadniczo trudne jest zrobienie takiego błędu na przednio-bocznej powierzchni uda.
Jeśli pociągniemy igłą krew, wycofujemy igłę i szukamy innego miejsca wg. schematu, i ponawiamy próbę, krzywdy nie zrobimy.

Hydrokortizon zwykle pod nazwą handlową CORHYDRON znajduje się w 2 fiolkach, jedna to proszek, druga rozpuszczalnik. Należy złamać ampułkę z rozpuszczalnikiem- jest nacięta po jednej stronie – nalezy zwrócić na to uwagę – inaczej się rozłamie i pokruszy. Następnie nabrać strzykawką z igłą rozpuszczalnik , przekłuć gumową pokrywę fiolki z proszkiem i wstrzyknąć tam rozpuszczalnik za pomocą igły i strzykawki. Gdy proszek się rozpuści nabieramy lek tą samą igłą. Najlepiej użyć 5 ml strzykawkę i do tego 2 fiolek z rozpuszczalnikiem i 2 z Hydrocortisonem.
Następnie w miejsca wg. schematu- koniecznie inna noga niż to w które robiliśmy zastrzyk z Adrenaliny , wstrzykujemy lek. Tutaj nie ma takiego rygoru sprawdzania czy jesteśmy w tętnicy, ale procedura wstrzyknięcia wygląda identycznie jak dla Adrenaliny.

Pozostałe leki takie jak Clemastin, Fenistil działają bardzo słabo ,tak że poza zmniejszeniem obrzęku po dłuzszym czasie od podania, nie będą pomocne w ciężkich stanach. Poprostu nie powinno sie tracić na nie czasu. W przypadku użądlenia wewnątrz jamy ustnej przydatne jest ssanie kostek z lodu, które obkurczając naczynia nieznacznie zmniejszają obrzęk, ale nigdy nie wkładamy ich do ust nieprzytomnego gdyż może się nimi udusić.

Opisy preparatów
Filmy , instrukcja użycia

corhydronFot.7 Corhydron w fiolce zamknięty gumowym wieczkiem do przekłucia igłą oraz ampułki szklane (z tyłu) z rozpuszczalnikiem. Należy nabrać rozpuszczalnik , wstrzyknąć do fiolki z hydrocortisonem i nabrać ponownie roztwór tą samą igłą, można to samo tą samą strzykawką powtórzyć z kolejną fiolką. 1 fiolka zawiera 100mg hydrocortisonu.

anapen
Fot.8 Anapen – zdecydowanie najłatwiejszy w użyciu przyrząd do podania odpowiedniej dawki Adrenaliny. Po otwraciu poprostu mocno wbija sie w boczną powierzchnię uda nawet przez rzeczy. Lek powinny mieć przy sobie wszystkie osoby u których kiedykolwiek wystąpiła reakcja anafilaktyczna lub ciężka rekacja oddechowa po użądleniu. Oraz każdy pszczelarz. Wadą preparatu jest jego krótka trwałość i wysoka cena około 90zł. Jednakże zdecydowanie polecamy ten lek – jest bardzo łatwy w użyciu.

adrenalina

Fot.9 Adrenalina WZF 0,1% , ampułka zawiera 1 mg adrenaliny w 1ml. W przypadkach pilnych(utrata przytomności po użądleniu, brak oddechu po prostu lek nabiera się igłą do strzykawki i podaje 1 mg domięśniowo w miejsca wg. schematu. Pamiętać należy ,że jest jej więcej niż zwykle potrzeba Dlatego najbezpieczniej nabrać ją do strzykawki 2 ml wtedy łatwiej podać pół mg czyli pół mililitra. Można też rozcieńczyć ją dostrzykując 1 ml soli fizjologicznej z ampułki i wtedy mamy 1mg w 2 ml roztworu w strzykawce 2ml więc łatwo podać tylko 1 ml domięśniowo co daje 0,5mg.

Views: 27